با توجه به اهمیت ذخیره آبهای شور در پروژه های جداسازی آبهای شور و شیرین در پشت سدهای خاکی ضرورت اثر دراز مدت آبهای شور برخاکهای ریزدانه نمایان می گردد. با توجه به این موضوع در تحقیق حاضر دستگاه آزمایشی که بتواند فشار هیدرواستاتیک معادل طرح را بر خاکهای مورد آزمایش ایجاد نماید ساخته شد. نمونه های خاک ریزدانه مورد مصرف در سدهای ذخیره ای آب شور طرح آجی چای، تحت آبگذری دو نوع آب شور و نیمه شور قرار گرفت. سپس پارامترهای اصلی مورد استفاده در طراحی سدهای خاکی از طریق انجام آزمایش بر روی نمونه های تحت تاثیر دراز مدت آب شور و نیمه شور به دست آمده و با پارامترهای خاک در قبل از آزمایش مورد مقایسه قرار گرفته است. به طور واضح می توان بیان داشت که حداقل برای این نوع خاک و خاکهای مشابه جریان آب شور نه تنها تاثیر منفی نداشته بلکه بعضی از پارامترهای مهم خاک همانند پتانسیل واگرایی را به نفع طرح تغییر می دهد.

شبکه های نظارت طولانی مدت آب های زیرزمینی می توانند اطلاعات لازم برای برنامه ریزی و مدیریت منابع آب را فراهم کنند. محدودیت های بودجه در سازمان های مدیریت منابع آب اغلب به معنای کاهش تعداد چاه های مشاهده ای موجود در یک شبکه ی پایش آب زیرزمینی است. به دلیل ملاحظات اقتصادی و کاهش هزینه های پایش، هدف بهینه سازی در پژوهش حاضر، کاهش ایستگاه های پایش است. در پژوهش حاضر از الگوریتم فوق ابتکاری ژنتیک در طراحی شبکه ی بهینه ی پایش سطح آب استفاده شد. هدف از انجام بهینه سازی، تعیین یک ترکیب بهینه از میان شبکه ی اصلی چاه های مشاهده ای بود، به طوری که امکان کمترین خطای اندازه گیری و کمترین فقدان داده و بهترین پراکنش چاه ها فراهم شود. با استفاده از الگوریتم بهینه سازی ژنتیک شبکه ی پایش آب زیرزمینی منطقه بهینه سازی شد. از بین 15 حلقه چاه پیزومتری موجود در دشت کوهدشت، 13 حلقه چاه دارای داده بودند. برای انجام تحقیق حاضر از داده های 36 ماه متوالی، یعنی داده های 1392 1394 استفاده شد. با استفاده از الگوریتم ژنتیک شبکه ی پایش آب زیرزمینی از نو طراحی شده و چاه های مد نظر از بین نقاط پتانسیل انتخاب شدند. درنهایت، نتیجه ی مطلوب و بهینه ی مد نظر از بین نتایج به دست آمده از تکرارهای مختلف در الگوریتم ژنتیک انتخاب شد و از بین تعداد کل نقاط پتانسیل، 28 چاه کمترین RMSE یعنی 11/0 و بهترین پراکنش را داشتند. موقعیت چاه های به دست آمده با تعدادی از چاه های موجود نزدیکی داشت. همچنین، نتیجه ی به دست آمده با ضوابط طراحی شبکه ی پایش کمی آب زیرزمینی مطابقت دارد که کارآمدی این روش را نشان می دهد.

در برخی از مناطق خشک و نیمه خشک ایران، مدیریت کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در بیش تر مسائل هیدرولوژیکی و مطالعات منابع آب زیرزمینی، در دسترس بودن آمار و اطلاعات آب زیرزمینی اهمیت بسیاری دارد. عدم شناخت صحیح و برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی، باعث خسارات جبران ناپذیری به این منابع از نقطه نظر کمی و کیفی شده است. در راستای مدیریت پایدار منابع آب تجدیدپذیر، نیاز به یک شبکة چاه های مشاهداتی (پایش) آب زیرزمینی به منظور اندازه گیری سطح آب به طور دقیق، لازم و ضروری است. هدف از پژوهش حاضر، طراحی شبکة پایش تراز آب زیرزمینی دشت دزفول-اندیمشک با استفاده از تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA) و تئوری آنتروپی شانون است. بدین منظور، اطلاعات تراز آب زیرزمینی منطقة مورد مطالعه طی دو سال 1396 و 1398 به صورت ماهانه از 77 چاه مشاهده ای جمع آوری شد. برای تمامی چاه ها، تحلیل مؤلفه های اصلی انجام و اهمیت نسبی هر چاه (نسبت دفعات مؤثر بودن به دفعات شرکت در تحلیل) و خطای پایش به ازای حدود آستانة 1/0، 2/0، غیره و 1 محاسبه شد. هم چنین، مقادیر وزن آنتروپی شانون هم برای تمامی چاه ها محاسبه شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در روش تحلیل مؤلفه های اصلی با در نظر گرفتن حد آستانة بهینه (7/0)، تعداد چاه های مشاهداتی باقی مانده 33 و در تئوری آنتروپی شانون، تعداد چاه های باقی مانده که بیش ترین وزن را دارا بودند، 11 چاه، به دست آمد. هم چنین، مقایسة نتایج دو روش به کاربرده شده نشان داد که چاه های باقی مانده در تئوری آنتروپی شانون، جزو چاه های شناسایی شده در روش تحلیل مؤلفه های اصلی است. بنابراین، استفاده از روش تحلیل مؤلفه های اصلی و آنتروپی شانون برای پایش شبکة آب زیرزمینی مناسب است. در نهایت، پیشنهاد می شود برای ارزیابی دقیق تر، این روش ها با سایر روش های بهینه سازی و زمین آماری مقایسه شود.

اهمیت انکار ناپذیر آب و نقش حساس آن در نزدیکی اقتصادی، انسان را از دیرباز بر آن داشته است تا در پی یافتن راههایی برای نگهداری، ذخیره سازی و نیز عرضه درست آب موجود در منابع آبی پیرامون خود باشد. در این نوشتار نیز با توجه به اهمیت آب بویژه در شرایط کنونی، تلاش بر آن است که ضمن معرفی متغیرهای علی تغییرات منحنی نهایی آب، با تخمین این تابع متغییرهای مستقل موثر بر تغییرات عرضه شناسایی شود.در این پژوهش، داده ها و اطلاعات به صورت مقطعی – زمانی بوده و از راه پرسشنامه، مصاحبه و اطلاعات کتابخانه ای به دست آمده است. روش به کار رفته برای تخمین نیز، روش حداقل مربعات معمولی (O.L.S) است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که قیمت نهاده ها و قیمت خود آب بر عرضه دراز مدت آب تاثیر می گذارد و در آینده نیز کشش قیمتی عرضه کاهش خواهد یافت .

طی دهه­های اخیر تغییر در اقلیم و معیارهای اجتماعی در راستای برداشت بی­رویه از منابع آب زیرزمینی منجر به افت شدید سطح آب زیرزمینی و کاهش آبدهی چشمه­های کارستی شده است. چشمه­هایی که دارای حوضه آبگیر کوچک­تر هستند، یا بخشی از حوضه آبگیر آن­ها در آبرفت­ قرار دارد و یا ارتباط بیشتری بین آبخوان کارستی و آبرفتی برقرار است، چشمه­های آسیب ­پذیرتری در برابر فعالیت های انسانی هستند. برای ارزیابی این اثرات، چشمه­های کارستی نواحی مرکزی استان کرمانشاه که روند کاهش آبدهی آن­ها قابل مشاهده است بررسی شده و در نهایت چهار چشمه در منطقه که خشک شده­اند، به­صورت دقیق­تر مورد مطالعه قرار گرفته که نشان­دهنده ارتباط معناداری بین سطح آب در آبرفت­های اطراف و آبدهی چشمه است. هدف از مطالعه برآورد حداقل سطح آب زیرزمینی به­منظور حفظ آبدهی چشمه­های کارستی می­باشد. ­براساس یافته­ها اگر سطح آب زیرزمینی اطراف چشمه­های خضرالیاس به 1303 متر بالاتر از سطح دریا، یاوری به 1305 متر، نیلوفر به 1311 متر و تیران به 1340 متر و یا کمتر برسد این چشمه­ها فاقد آبدهی می­شوند و هر زمانی که به بیشتر از این سطح (MAGWL، حداقل مجاز سطح آب زیرزمینی) برسد به­صورت موقتی دارای آبدهی می­شوند. این روابط به صورت فرمول ارایه شده است، راه حفظ چشمه­ها سعی در نگه داشتن سطح آب زیرزمینی مناطق اطراف آن­ها در یک حد مشخص است. متوسط افت سالانه سطح آب زیرزمینی در محدوده میانراهان 18، کرمانشاه 41، روانسر 25 و ماهیدشت 142 سانتی­متر ثبت شده است. لذا نیاز به مدیریت و کنترل برداشت­ از آن­ها به شدت احساس می­شود.

در مطالعات منابع آب، بررسی کیفی آب از اهمیتی خاص برخوردار است. لذا بررسی و شناخت ترکیبات شیمیایی موجود در آب­های زیرزمینی حائز اهمیت می­باشد. با توجه به اینکه در منطقه مورد مطالعه، تقریباً تمام آب مورد مصرف کشاورزی و شرب از آب­های زیرزمینی تأمین می­گردد، لذا به بررسی آب چاه ها توجه شده است. هدف از انجام این تحقیق بررسی تغییرات پارامترهای هدایت الکتریکی، اسیدیته و کل جامدات محلول آب زیرزمینی دشت جیرفت می­باشد. در این پژوهش، خصوصیات شیمیایی آب زیرزمینی دشت جیرفت در جنوب استان کرمان با توجه به مناسب بودن آب برای مصرف کشاورزی از داده­های 30 نمونه از چاه های منطقه در سال 1390 و داده های 30 نمونه از چاه های منطقه در سال 1397 استفاده گردید. پارامترهای هدایت الکتریکی (EC)، کل جامدات محلول (TDS) و اسیدیته (pH) مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای درک توزیع مکانی مناطق مناسب و نامناسب، از نرم افزار ArcGIS 10.5 استفاده و لایه های اطلاعاتی تهیه گردید. نتایج حاصل از نمودار ویلکاکس نشان می دهد که اکثر نمونه ها در کلاس C2-S1 قرار می گیرند که خط شوری پایین را نشان می دهند و قابل استفاده برای کشاورزی می باشند و تعداد محدودی از نمونه ها در کلاس C3-S1، C3-S2 و C4-S2 قرار می گیرند که خط شوری بالا دارند و قابل استفاده برای کشاورزی گیاهان غیرحساس به شوری می باشند. لازم به ذکر است که هیچ کدام از نمونه ها، حد آلودگی شوری پایین (C1-S1) ندارند. در نتیجه با توجه به اینکه بیش تر نمونه های منطقه مورد مطالعه در محدوده C2-S1 قرار دارند، بنابراین برای کشاورزی مناسب می باشند. با توجه به دیاگرام ویلکاکس، کیفیت آب کشاورزی نمونه های آب زیرزمینی دشت جیرفت در رده ی خوب و اکثرا متوسط قرار دارند. همچنین با توجه به نقشه پهنه بندی توزیع مقادیر پارامترهای کیفی آب های زیرزمینی، دشت دارای کیفیتی مناسب برای کشاورزی است و تنها در قسمت حاشیه جنوب غربی و برخی نقاط دشت جیرفت به­صورت موضعی کیفیت آب های زیرزمینی کم­تر از بقیه نقاط می باشد و در حد متوسط تا نامناسب قرار دارد، لیکن اکثر نواحی دشت دارای کیفیتی خوب و مناسب از نظر کشاورزی می­باشند.

در حال حاضر 90 دردص نیاز آبی مصرفی شهر مشهد از چاه های عمیق تامین می شود که نشان دهنده اهمیت بررسی کیفی این منابع تامین آب می باشد. برای تعمیم نتایج اندازه گیری از چاه های موجود به سایر نقاط فاقد آمار بایستی شبکه چاه ها از تراکم مناسبی برخوردار باشد. در این بررسی کفایت شبکه چاه های آب شرب شهر مشهد در ردیابی نیترات و هدایت الکتریکی با استفاده از کریجینگ، که یک روش میانی یابی بهینه بین آمارهای اندازه گیری شده بر پایه تشخیص ساختار مکانی است، انجام پذیرفته است. با بررسی کمیت و کیفیت اطلاعات در دسترس، آخرین اآمار موجود در سال 79 از 92 چاه که در اعماق بین 160 تا 250 در آنها اندازه گیری صورت گرفته بود مبنای تجزیه و تحلیل مکانی قرار گرفتند. بر مبنای تجزیه و تحلیل مکانی، مناسب ترین مدل نیم تغییر نما برای نیترات مدل نمایی (پس از برازش یک رویه درجه دوم برای حذف روند) و برای هدایت الکتریکی مدل خطی سقف دار به دست آمد. نقشه های توزیع مقدار و خطای تخمین این پارامترها کیفی، تهیه شده به روش کریجینگ معمولی و نقطه ای، نشان داند که به طور کلی نیترات از تغییر پذیری بالاتری نسبت به هدایت الکتریکی برخوردار بود و خطای بر آورد بالاتری داشت. با این وجود توزیع خطای برآورد برای هر کدام از پارامترها در کل منطقه تغییرات کمی داشت. برای هر پارامتر سه محل چاه یشنهادی ارائه شده که بتوانند موجب کاهش حداکثر خطای برآورد شود. نتایج نشان داد که این سه چاه در حاشیه ناحیه تحت مطالعه قرار دارند و تنها قادر هستند حداکثر خطای برآورد را کمتر از 3 درصد کاهش دهند. این مقدار کاهش در خطا قابل توجه نمی باشد و لذا به نظر می رسد که عملکرد شبکه فعلی با توجه به نوع اطلاعات در دسترس قابل تغییر نمی باشد. علیرغم این مسئله با توجه به میزان خطاها طرح یک شبکه موثرتر که توزیع مکانی (سطحی و عمقی) و زمانی مناسب تری داشته باشد احساس می گردد.